Carlijn Vis

In de krant van vrijdag las ik dat we eetbaar voedsel weggooien omdat we niet begrijpen wat ‘ten minste houdbaar tot’ betekent. ‘We’ is hier ‘de gemiddelde Nederlander’ in het algemeen en ‘mijn generatie’ in het bijzonder. Ik vraag me af: op hoeveel manieren zijn de woorden ‘ten minste houdbaar tot‘ dan te interpreteren?

Getallen: de gemiddelde Nederlander gooit per jaar 40 kilo eetbaar voedsel in de prullenbak. Als je kilo’s omrekent naar maaltijden zijn dit 65 warme maaltijden per jaar. Los van dat het zonde is van het eten, kost het ook nog eens geld. Veel geld: 2,5 miljard euro, 150 euro per persoon per jaar.

Uit het onderzoek blijkt ook dat we onze eigen neus en tong niet meer vertrouwen. In plaats van te ruiken en te proeven, kijken we naar de tht-datum die losjes op de verpakking is gedrukt. Daarbij denken we dat die tht-datum zoiets betekent als: ‘Eet dit product absoluut niet na deze datum! Je huid zal even later aanvoelen als een droge spons, je krijgt geheid groenige uitslag rondom de ogen en je tong zal zo opzwellen dat je het idee hebt dat je gehemelte onderdak verleent aan een skippybal.’

De generatie die de oorlog heeft overleefd, gaat daar heel anders mee om, het zal me niets verbazen als ze die datum niet eens lezen. Mijn oma bijvoorbeeld, zal nooit eten weggooien. In de vriezer wonen hele families gevulde tupperware-doosjes en als ik na een etentje bij haar mijn bord leeg heb en vraag naar het geheim van de chef, blijkt dat de lange vingers van de tiramisu gedrenkt waren in Tia Maria-likeur die goed was tot 2006.

Ook de generatie van mijn ouders, die is opgegroeid met verhalen over oorlog en honger, gebruiken hun zintuigen om te oordelen: potjes mosterd en crème-fraiche waren bij ons thuis standaard over de datum. Mijn moeder leerde mij dat je yoghurt dagen na de tht-datum nog prima kunt eten. Dankzij haar proef ik het verschil tussen ‘zuur’ en ‘te zuur’ en op zondag aten we een ‘crisis-hap’: een combinatie van allerlei overgebleven groente, vlees en aardappelen van de afgelopen week. Dit leidde tot originele combinaties en niemand keek verrast op als er taugé door de pasta-saus zat. Geen haute cuisine, maar 100% eetbaar.

Uit het onderzoek blijkt dat het inderdaad per generatie verschilt hoeveel voedsel er wordt weggegooid: jongeren onder de 25 jaar verspillen duidelijk meer voedsel en ouderen boven de 55 jaar duidelijk minder. Hier zouden ‘we’ iets aan kunnen doen.

Vorige week vertelde een vriendinnetje over haar zondagse mix in the fridge, een variant op de crisis-hap uit mijn jeugd. Ik zeg: kliekjesdag is hot, weggooien is not.