Vier vragen over de Zomergast Annejet van der Zijl Aug23

Deel dit

Vier vragen over de Zomergast Annejet van der Zijl

Voor nrc.nl schreef ik de voorbeschouwingen voor Zomergasten.

Vanavond is de vijfde aflevering van VPRO’s Zomergasten. Presentator Wilfried de Jong spreekt drie uur lang met schrijfster en historica Annejet van der Zijl (53).

In 1998 debuteerde ze met Jagtlust. Van der Zijl schreef daarna de biografieën van Annie M.G. Schmidt, prins Bernhard en Gerard Heineken, stuk voor stuk bestsellers.
Haar succesvolle boek Sonny Boy (2004), een reconstructie van een dramatisch liefdesverhaal tegen de achtergrond van de Tweede Wereldoorlog, werd verfilmd. In Nederland verkocht ze tot nu toe ruim 750.000 exemplaren (alle titels bij elkaar).

NRC blikt vooruit op de uitzending.

Vier vragen

Boekenredacteur Arjen Fortuin beantwoordt vier vragen over de Zomergast van vanavond.

1. Wat maakt Annejet van der Zijl een interessante Zomergast?

“In de eerste plaats dat ze iemand is die eigenlijk niet van veel aandacht houdt, al brengt dat natuurlijk ook een zeker risico met zich mee. Van der Zijl combineert uiterlijke bescheidenheid met beslistheid en vertelt het liefst over anderen, al laat dat via een omweg natuurlijk wel het een en ander over haarzelf (Friese onderwijzersdochter, slow journalist) zien. In een interview zei ze ooit: ‘Ik ben niet zo bezig met mijn imago. Ik kijk bijvoorbeeld nooit naar mezelf op internet. De laatste keer dat ik dat deed, kwam ik een discussie tegen of ik nou wel of niet een lekker ding was. Heel gênant. Nee, de uitkomst heb ik niet afgewacht. Ik heb mezelf daarna simpelweg nooit meer gegoogled.’ Over zichzelf wil ze dan ook niet schrijven. Daarvoor is haar leven ‘te saai’.”

2. Hoe gaat zij de kijkers drie uur lang voor de televisie houden?

“Met een plan, al kennen wij dat nog niet. Eén fragment verklapte ze in de VPRO-gids: ze gaat het interview van Theo van Gogh met Pim Fortuyn laten zien. Van der Zijl is een precieze en consciëntieuze werker die weinig aan het toeval overlaat. Reken dus op een zorgvuldig opgebouwde avond waarin de geestige en gevoelige momenten elkaar afwisselen. En ongetwijfeld met een fraaie climax. Geen voetbal, maar hopelijk wel iets moois over Fritzi ten Harmsen van der Beek, de legendarische dichter over wie Van der Zijl Jagtlust schreef. En ze is geestig. Een van haar beste vriendinnen zei ooit in de krant: ‘Ze is heel serieus, maar ook speels. Als ik somber ben, gaat ze net zo lang door met grapjes maken tot ze mij aan het lachen heeft gekregen’.”

3. Op de website van de VPRO staat deze quote van Van der Zijl: “
Mijn Zomergastenavond gaat over de kracht van verhalen vertellen”. Wat voor soort verhalen kunnen we verwachten?

“Verhalen over mensen, in elk geval. Van der Zijl is, als alle goede biografen, in staat om te laten zien wat mensen drijft, zonder daar meteen een oordeel over te hebben. In haar boeken over Annie M.G. Schmidt en Prins Bernhard liet ze zien hoe deze publieke figuren een mythe rondom zichzelf schiepen en hoe die zich verhield tot de werkelijkheid. Ze zal ongetwijfeld fragmenten laten zien die de kijker zijn eigen conclusies laten trekken: veel psychologie, weinig oordelen.”

4. Wat moet Wilfried de Jong zeker vragen aan deze gast?

“Als hij maar niet te recht op zijn doel af gaat. Zie wat Van der Zijl drie jaar geleden schreef in het Hollands Dagboek in NRC: ‘Een twintig jaar jongere journaliste vraagt me – na urenlang vergeefs vissen naar trauma’s, frustraties of ander leed waarmee ze mijn schrijverschap hoopt te verklaren – met borende therapeutenblik: “Waarom wil jij je kwetsbare kanten niet laten zien?” Tsja. Misschien om dezelfde reden dat ik niet met blote borsten op de cover van haar blad wil staan?’
Intussen willen we natuurlijk wel weten waarom ze na haar boek over de jeugd van Prins Bernhard de rest van diens leven niet meer wilde beschrijven. En nadat Van der Zijl heeft gezegd dat ze in elk geval veel van dat project heeft geleerd, kan Wilfried zeggen: ‘Dat klinkt als een kort en ongelukkig huwelijk.’ Waarna Van der Zijl met een grapje zal proberen te ontsnappen.”

Zomergasten begint vanavond om 20.15 uur op NPO2.