Categorieën archief

Kijk in het dagboek van Engelandvaarder Daniël de Moulin

Voor het verhaal over mijn “Verzetsoma” Ellis Brandon, ging ik naar het Nationaal Archief in Den Haag. Ik was op zoek naar een stokoud papiertje: het verhoor dat is opgetekend toen mijn oma in de oorlog uit bezet gebied ontsnapte en na acht maanden reizen in Londen aankwam.

Lees verder

getagged , , ,

Het toppunt van ‘WOII anno 2012’

Mijn ultieme ‘WOII anno 2012’-moment was afgelopen donderdag. In boekhandel Athenaeum op het Spui was de presentatie van mijn boek Vrij spel, gebaseerd op de belevenissen van mijn oma tijdens de Tweede Wereldoorlog. De foto’s spreken voor zich: mijn oma met het boek, priceless.

En de etalage van Athenaeum op het Spui in Amsterdam: een slinger met jeugdfoto’s van mijn oma, die 17 jaar is als de oorlog uitbreekt en in verzet gaat. Die foto’s hangen nu in de etalage van de boekhandel. Mijn oma zei:

‘Die etalage, dat is toch wel WOII anno 2012 ten top hè lieveke’.

getagged , , ,

Daan Heerma van Voss over zijn tweede keus

Morgen is de laatste dag van de Boekenweek, vandaag de laatste tip van een schrijver over welk WOII-verhaal je echt moet lezen. Conclusie van deze serie is toch wel dat Is dit een mens van Primo Levi een must-read is, het verhaal werd genoemd door drie schrijvers: Jan van Mersbergen, Philip Huff en vandaag Daan Heerma van Voss. Aanvullend op de overtuigende woorden van de eerste twee heren, zei Daan dit er nog over: “Het slaagt erin woorden te vinden voor iets onbesprekelijks, namen te vinden voor demonen, en in tekst aan te tonen hoe waardeloos taal kan zijn.”

Omdat Is dit een mens al was besproken, vroeg ik Daan om nog een titel.

Hij zei: “De ondergang van de familie Boslowits van Gerard Reve. De oorlog beschouwd door de naar spanning zoekende ogen van een Reviaanse jongeman, het grote leed van de oorlog pijnlijk gemaakt in de neergang van het kleine.”

Daan Heerma van Voss is auteur van de romans Een zondagsman en Zonder tijd te verliezen. Hij schrijft ook vast voor Park magazine, Das Magazin en De Groene Amsterdammer. Daarnaast is hij mede-oprichter van de uitgeverij Babel & Voss, die publicaties uitgeeft die ‘het literair-maatschappelijke debat wat verlevendigen’.

getagged , , , ,

Rob Waumans gaat voor ‘oldschool’

Schrijver Rob Waumans is van kinds af aan al geboeid door de oorlog. Op de vraag welk oorlogsboek je echt moet lezen, kijkt hij terug op zijn jeugd en de oorlogsverhalen die hij toen las.

Rob: “In mijn jeugd heb ik tientallen keren Oorlogswinter en Snuf de Hond gelezen. Kinderboeken die enorme indruk op mij maakten. Een confrontatie met onmenselijk grote onrechtvaardigheid en machteloosheid, verpakt in jongensavontuur. Ik was als kind gefascineerd door de oorlog. Als we met de familie een weekje op vakantie gingen naar de Veluwe, liep ik door de bossen en fantaseerde dan over marcherende Duitse soldaten. En dat ik ze vanuit mijn schuilplaats neermaaide met een machinegeweer. Verder waren het altijd leuke vakanties.”

Rob Waumans is auteur van de roman Als je de stad binnenrijdt, welke werd genomineerd voor de Academica Literatuurprijs 2012. Verder schrijft hij voor Torpedo magazine, organiseert hij samen met Ivo Victoria een literaire avond in het kleinste theater van Amsterdam en werkt hij aan zijn tweede roman. Volg zijn blog.

getagged

Philip Huff reist door de nacht

Philip Huff was het hartgrondig eens met de keuze van Jan van Mersbergen, de eerste schrijver in deze reeks. Voor zijn tweede favoriete WOII-boek duikt Philip in zijn jongensjaren.

Philip: “Jan zei het al: natuurlijk is dat Is dit een mens van Primo Levi. Dat is het boek dat de meeste indruk op mij maakte, als volwassen lezer. Hoe dat komt? Misschien omdat het zo’n compressie van verschrikking is, dat het je in je oog raakt.”

“Omdat Jan Levi al noemde, ga ik voor Anne de Vries. Wanneer de ellende in mindere mate wordt opgediend, wordt de oorlog een spannend jongensboek. Een illusie dus. Maar toch maken die boeken indruk. Als kind las ik Reis door de nacht. Even terug naar toen je twaalf was. En lezen maar.”

Philip Huff debuteerde in 2009 met de roman Dagen van gras. Begin dit jaar verscheen zijn tweede boek: Niemand in de stad. Een roman over vriendschap, over dat je vrienden nodig hebt maar ook over hoe pijnlijk vriendschap kan zijn.

getagged , , ,

Het boetekleed van Renske de Greef

Op het blog draait het deze Boekenweek om de mooiste oorlogsboeken. Vandaag vertelt Renske de Greef over de oorlogsroman die de meeste indruk op haar heeft gemaakt.

Renske: “Ik vond Atonement (Boetekleed) van Ian McEwan prachtig. Het is een rijk boek vol prachtige beschrijvingen – zowel de verstilde sfeer op een statig Brits landhuis als de gruwelijke chaos van de oorlog is voelbaar. Een indrukwekkend boek: hoe een door fantasie ingegeven daad van een jong meisje uiteindelijk levens verwoest.”

Renske de Greef is columniste van nrc.next en auteur van onder andere Was alles maar konijnen en En je ziet nog eens wat. Onlangs verscheen haar columnbundel Geen Paniek. In dit boek gaat het om de lichtvoetige paniek van alledag: een krakend broodje eten in een doodstille treincoupé of een gesprek lang via creatieve omwegen proberen uit te vissen hoe iemand ook alweer heette. Allemaal herkenbare situaties maar als Renske ze opschrijft zijn ze ook nog bijzonder grappig.

getagged

Ward Wijndelts over Oorlog zonder vrienden

Tijdens de Boekenweek lees je hier vette tips van schrijvers. Op de vraag wat zijn lievelings WOII-boek is, stuurde journalist Ward Wijndelts binnen een paar minuten zijn antwoord.

Ward: “Dat is sowieso Oorlog zonder vrienden van Evert Hartman. Ik vond het een openbaring dat je een boek over WOII kan schrijven waar de hoofdpersoon de zoon van een NSB’er is. Natuurlijk waren er prachtige boeken over WOII, zoals Kinderjaren van Jona Oberski (diepe indruk gemaakt), maar Oorlog zonder vrienden was het meest verrassend.”

Ward Wijndelts is journalist en boekenredacteur bij NRC Handelsblad. Hij is ook mede-oprichter van Brainsley en startte onlangs het geweldige blog Pearldivers United, een groeiende verzameling indrukwekkende verhalen over vondsten (parels) in online archieven.

getagged , , ,

De vette tip van Ernst-Jan

Tijdens de Boekenweek draait het natuurlijk om de vraag: Welk WOII-boek moet je hebben gelezen? Vandaag geeft Ernst-Jan Pfauth een bijzonder dikke tip: De Welwillenden van Jonathan Littell.

Ernst-Jan: “Dit hele dikke boek (1000 pagina’s) met hele kleine lettertjes moest ik lezen van Peter Buwalda voor de literaire talkshow Literaturfest. Jammer dat hij dat een week van tevoren liet weten. Toch ben ik hem zeer dankbaar: ik werd gegrepen door het gruwelijke boek waarin een SS-er vertelt over de etnische zuiveringen die hij moet plegen in Oost-Europa, het front in Stalingrad en het goede leven in Berlijn, tot de bommen vallen. Ondanks het militaire jargon dat elke zin teistert en ondanks de totaal verknipte geest van de protagonist, raakte ik, zoals Buwalda al had voorspeld, in een literaire trance. Het beulenperspectief wierp een voor mij nog onbekend licht op de holocaust. Lees het, maar wees gewaarschuwd: dit is geen boek voor op het nachtkastje.”

Ernst-Jan Pfauth is auteur van Sex, Blogs & Rock-‘n-Roll, columnist bij nrc.next, co-founder van Brainsley en mede-organisator van Literaturfest. Ernst-Jan zegt dat hij alles te danken heeft aan bloggen en deelt graag zijn kennis en ervaringen. Dus, heb je ook blog-ambities? Lees zijn deze week verschenen startgids voor bloggers: Gij zult bloggen of ga naar een van zijn blogworkshops.

getagged , , , , ,

De geverfde vogel van Jan

De Boekenweek is begonnen. Anderhalve week lang staat Nederland in het teken van het boek. Tussen 14 en 24 maart krijg je bij aankoop van een boek (spendeer minimaal 12,50 euro) Heldere Hemel van Tom Lanoye cadeau. Weet je niet wat je moet kopen? Het blog biedt uitkomst: gedurende de boekenweek hier elke dag leestips van schrijvers. Vandaag het favoriete WOII-boek van Jan van Mersbergen.

Ik vroeg Jan welk WOII-boek de meeste indruk op hem heeft gemaakt. Hij zei: “Natuurlijk is dat Is dit een mens van Primo Levi, het persoonlijke document over de jodenvervolging en de kampen. Het is waar gebeurd, verschrikkelijk, sober, en daardoor invoelbaar.”

Daarna zei hij nog meer: “Er is ook een roman (fictie) over de Tweede Wereldoorlog waarin een kind door de wouden van Oost Europa zwerft met een vuurkorf en dat kind belichaamt een compleet volk en de mensen die hij tegenkomt laten zien hoe haat werkt, hoe haat gaat leven en hoe haat uiteindelijk volstrekt normaal wordt. Dat is het verhaal van die oorlog. De roman: The Painted Bird van Jerzy Kosinski, vertaald als De Geverfde Vogel. De metafoor: Een vogel wordt gevangen met felle kleuren beschilderd, en weer bij zijn soortgenoten losgelaten. Hij wordt verstoten, of zelfs doodgepikt. Dat is het lot van de geverfde vogel. Het jongetje in de roman treft het niet: in die tijd door antisemitisch boers gebied trekken, alleen. Toch houdt hij vol en neemt hij de lezer mee langs gruwelen en heel soms langs menselijkheid, en hoop.”

Jan van Mersbergen is auteur van 6 romans. Zijn laatst verschenen roman Naar de overkant van de nacht werd bekroond met de BNG Nieuwe Literatuurprijs 2011 en staat op de shortlist van de Libris Literatuur Prijs. Volg zijn belevenissen op zijn blog, elke dag een fijn en mooi geschreven verhaal.

getagged , , , , , ,

De Kluun van WOII

Dé bestseller in WOII, vandaag op de Bucket List: Hollands Glorie.

De roman Hollands Glorie van Jan de Hartog kwam uit in 1940 en gaat over het zware en gevaarlijke leven in de scheepvaart. Het verhaal zette de zeesleepvaart op de kaart. Zoals KLM en DAF in de vorige eeuw tot ‘onze’ trots behoorden, groeide ook de zeesleepvaart uit tot een nationaal symbool.

Het verhaal gaf veel Nederlanders de erkenning die ze daarvoor niet kregen. Het boek werd in de oorlog een bestseller in bezet Nederland en een symbool tegen de Duitse bezetter. De Hartog moest hierdoor onderduiken en vluchtte uiteindelijk naar Engeland.

Heftig: In de periode dat hij onderdook, schreef hij in Amsterdam het manuscript voor Het Hemelbed. Toen hij op het punt stond om met het vliegtuig van Gibraltar naar de Verenigde Staten te vliegen, kwam hij er achter dat hij het manuscript in het hotel was vergeten. De Hartog ging terug en miste daardoor zijn vlucht. Het vliegtuig stortte neer, niemand overleefde het ongeluk.

Weetje: De Hartog emigreerde naar de VS en ging in het Engels schrijven. Hollands Glorie is zijn enige boek dat nooit is vertaald. Dat wilde hij niet, hij vond het ‘een echt Nederlands boek’.

Hoeveel exemplaren er uiteindelijk van Hollands Glorie zijn verkocht, is niet bekend. Aan de hand van de vele herdrukken zijn schattingen gedaan die uiteenlopen van honderdduizenden tot 1 miljoen.

getagged , , , ,