Maandelijks archief maart 2012

Was Hitler verliefd?

Deze doet de ronde op Facebook:

Categorie ‘WOII humor anno 2012’.

De plaat doet me denken aan het beroemde filmpje van Lucky TV (bekend van DWDD) over het bedrijfsuitje van Hitler (de beelden komen uit Der Untergang). Dit filmpje werd in 2007 al uitgezonden bij Jensen! en is daarna duizenden keren bekeken op internet. Hij blijft leuk:

Morgen begint de Boekenweek. Hier op het blog vertellen bekende Nederlandse schrijvers gedurende die anderhalve week over hun favoriete of meest indrukwekkende WOII-boek. Allemaal prachtige of ontroerende verhalen, die je volgens deze schrijvers gelezen moet hebben. Bis morgen!

getagged , ,

Doe de crisis-hap

In de krant van vrijdag las ik dat we eetbaar voedsel weggooien omdat we niet begrijpen wat ‘ten minste houdbaar tot’ betekent. ‘We’ is hier ‘de gemiddelde Nederlander’ in het algemeen en ‘mijn generatie’ in het bijzonder. Ik vraag me af: op hoeveel manieren zijn de woorden ‘ten minste houdbaar tot‘ dan te interpreteren?

Getallen: de gemiddelde Nederlander gooit per jaar 40 kilo eetbaar voedsel in de prullenbak. Als je kilo’s omrekent naar maaltijden zijn dit 65 warme maaltijden per jaar. Los van dat het zonde is van het eten, kost het ook nog eens geld. Veel geld: 2,5 miljard euro, 150 euro per persoon per jaar.

Uit het onderzoek blijkt ook dat we onze eigen neus en tong niet meer vertrouwen. In plaats van te ruiken en te proeven, kijken we naar de tht-datum die losjes op de verpakking is gedrukt. Daarbij denken we dat die tht-datum zoiets betekent als: ‘Eet dit product absoluut niet na deze datum! Je huid zal even later aanvoelen als een droge spons, je krijgt geheid groenige uitslag rondom de ogen en je tong zal zo opzwellen dat je het idee hebt dat je gehemelte onderdak verleent aan een skippybal.’

De generatie die de oorlog heeft overleefd, gaat daar heel anders mee om, het zal me niets verbazen als ze die datum niet eens lezen. Mijn oma bijvoorbeeld, zal nooit eten weggooien. In de vriezer wonen hele families gevulde tupperware-doosjes en als ik na een etentje bij haar mijn bord leeg heb en vraag naar het geheim van de chef, blijkt dat de lange vingers van de tiramisu gedrenkt waren in Tia Maria-likeur die goed was tot 2006.

Ook de generatie van mijn ouders, die is opgegroeid met verhalen over oorlog en honger, gebruiken hun zintuigen om te oordelen: potjes mosterd en crème-fraiche waren bij ons thuis standaard over de datum. Mijn moeder leerde mij dat je yoghurt dagen na de tht-datum nog prima kunt eten. Dankzij haar proef ik het verschil tussen ‘zuur’ en ‘te zuur’ en op zondag aten we een ‘crisis-hap’: een combinatie van allerlei overgebleven groente, vlees en aardappelen van de afgelopen week. Dit leidde tot originele combinaties en niemand keek verrast op als er taugé door de pasta-saus zat. Geen haute cuisine, maar 100% eetbaar.

Uit het onderzoek blijkt dat het inderdaad per generatie verschilt hoeveel voedsel er wordt weggegooid: jongeren onder de 25 jaar verspillen duidelijk meer voedsel en ouderen boven de 55 jaar duidelijk minder. Hier zouden ‘we’ iets aan kunnen doen.

Vorige week vertelde een vriendinnetje over haar zondagse mix in the fridge, een variant op de crisis-hap uit mijn jeugd. Ik zeg: kliekjesdag is hot, weggooien is not.

getagged , , , , ,

Het is oorlog, ja, maar nemen we nou de rode of de blauwe piste?

carlijnvis.nl is op vakantie. Skiën. En dat zette me aan het denken: ik weet dat het dagelijks leven ‘gewoon’ door ging tijdens de Tweede Wereldoorlog; mensen gingen naar hun werk, kookten, sportten en vierden zelfs feest. Dus: werd er soms ook geskied?

Mijn vader, die doorgaans alles weet, zegt: ‘Oh, dat zal best. Maar wist je trouwens dat het Zwitserse leger getraind is om met ski’s het land te verdedigen? Met dierenvellen om hun ski’s gebonden, liepen ze de berg op, door het stugge haar gleden ze niet naar beneden. Zwitserland was door al die bergen en diepe dalen sowieso al een moeilijk land om te veroveren, en daarnaast had het leger haar bewapening dus ook nog eens behoorlijk op orde.’

Wist je dat: de militairen in de winter witte uniformen droegen? Slimme winterse camouflage zodat ze praktisch onzichtbaar zijn in de sneeuw.

Anno 2012: Zwitserland heeft haar bewapening nog steeds goed voor elkaar: elke man tussen 20 en 42 jaar wordt geacht een geweer of een pistool in huis te hebben. Om het land te kunnen verdedigen. En dat is een eeuwenoude traditie. Uit nazi-documenten is ook gebleken dat de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog Zwitserland wel wilden binnenvallen, maar dat niet durfden vanwege het schiettalent van haar burgers. In Zwitserland zijn alle mannen dienstplichtig: op je 18e verjaardag een briefje van het leger in de bus met ‘Gefeliciteerd, je mag eindelijk bij ons komen! In 18 weken leren we je dekking zoeken in de sneeuw en bugelpistes pakken zonder bochten te maken, maar we beginnen met dertig minuten bungelen aan de kabel van een stoeltjeslift. Tot maandag!’

Getallen: Per jaar krijgen zo’n 20.000 een basic training: 18 tot 21 weken buffelen. Dan ben je blijkbaar klaar om te vechten.

getagged , , ,

Jimi’s recept voor vrede op aarde

James Marshall (Jimi) Hendrix werd pas geboren in de oorlog en hoort dus niet helemaal thuis in dit rijtje met ‘inspirerende WOII quotes’, maar ik zet hem er toch tussen. Ook omdat het mijn lievelingscitaat van hem is:

So true. Zo universeel. Zo inspirerend. Jimi, midden in de oorlog geboren op 27 november 1942 als Johnny Allen Hendrix, werd bekend door zijn virtuoze gitaarspel, zijn extravagante verschijning en de vlammende optredens.

What’s in a name? Zijn vader Al Hendrix kwam terug van zijn dienstplicht in het leger en noemde zijn zoon toen James Marshall (in plaats van Johnny Allen), omdat zijn toenmalige vrouw was vreemdgegaan met een Johnny.

Wat doet je vader en hoe heet je moeder? Lucille was 17 jaar toen ze Jimi baarde. Ze was danseres en alcohol-verslaafde.

Zo vader, zo zoon: Jimi ging in dienst bij de luchtlandingsdivisie, maar werd na veertien maanden in het leger ontslagen vanwege een gebroken enkel, het resultaat van een mislukte parachutesprong. Nu kon hij zich full-time storten op de muziek. Gelukkig.

De Amerikaanse gitarist en singer-songwriter bracht een revolutie in het gitaarspelen teweeg door het gebruik van nieuwe akkoorden, feedback en vernieuwende opnametechnieken. Zijn stijl is een samensmelting van rock, blues en jazz.

Op 18 september 1970 stierf Jimi in het Samarkand Hotel in Londen, als gevolg van een overdosis slaappillen in combinatie met wijn. Hij is 27 jaar geworden, origineel lid van de 27 club. Hij tilde het elektrische gitaarspel naar een hoger niveau, de populariteit van de technieken feedbackdistortion en wahwahpedalen is door Jimi’s gebruik na zijn dood veel groter geworden.

Weetje: Hendrix was linkshandig, maar speelde altijd op een rechtshandige gitaar. In de sixties waren nog maar weinig linkshandige gitaren te koop, laat staan van goede kwaliteit.

getagged , , , , ,

Het einde van het begin. Of het begin van het einde?

Winston Churchill sprak deze woorden in 1942 tegen het House of Commons na een serie overwinningen van Duinkerk tot Singapore. Hij zei ook: 

‘We have a new experience. We have victory – a remarkable and definite victory.’

Churchill sprak deze hoopgevende woorden al in ’42, de bevrijding was pas in ’45. Een reeks overwinningen geven dus moed, maar betekenen niet dat je er bent. Een gedachte die ook toepasbaar is op huidige situaties.

getagged , ,

Onthoud dat je tegenstander sowieso een schijterd is

Quotes van toen kunnen nog steeds inspirerend zijn. Daarom deze week een serie uitspraken van bekende WOII-figuren.

Generaal George S. Patton jr. staat sinds de Tweede Wereldoorlog bekend om zijn brute optredens (‘It is rather interesting how you get used to death’, afkomstig uit een brief aan Frederick Ayers, 5 May 1943) en zijn geslaagde reddingsoperatie in de Slag om de Ardennen.

De quote op bovenstaande foto komt uit een speech van de general tegen het derde Amerikaanse leger op 5 juni 1944, later ook gepubliceerd in The Unknown Patton (1982) van Charles M. Province.

getagged ,

Deze blouse? Gekocht bij De Mof, hoezo?

Ook al ben ik fan van de leus ‘Dagje Amsterdam? Middagje Albert Cuyp!‘, liep ik gister op de Haarlemmerstraat. En daar zag ik dit:

Oké. Er staat weliswaar ‘since 1896’, maar toch. Ik kan me niet voorstellen dat een winkel met de naam De Mof lekker loopt. Lijkt me klant-technisch gezien een ongelukkige naam. Stel je voor: je koopt er een broek met afritsbare pijpen, ik noem maar wat, grote kans dat een vriendin van je zegt:

‘Goh, wat een kekke broek. Waar heb je die gescoord?’

‘Nou, wat leuk dat je dat opmerkt. Ik vond hem ook al zo énig. Bij De Mof.’

‘Pardon? Wat?’

‘Uhm, ja, gekocht bij De Mof. Dat is een winkel.’

‘Oh. Oké. Apart. Nou, ik weet niet of ik hem nu nog wel zo kek vind.’

Tsja. Geef haar ongelijk. Het is toch net zoiets als een hamburger eten bij snackcorner De Dierenbeul?

getagged , ,

In Memoriam.

Een bezoek aan het Stadsarchief van Amsterdam is sowieso al de moeite waard, en met de tentoonstelling die er op dit moment is, staat het zeker op de WOII Bucket List.

Heb je enig idee hoeveel (Joodse, Roma en Sinti) kinderen er in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord? 17.964.

Guus Luijters (1943) heeft vier jaar archiefonderzoek gedaan en alle uit Nederland gedeporteerde Joodse, Roma, en Sinti kinderen getraceerd. Het resultaat is een boek: In Memoriam, een overzicht van alle namen, adressen, geboorte- en sterfdata en -plaatsen. En ook foto’s van die kindjes waar beeldmateriaal van was. Een indrukwekkend geheel waarvan je pijn in je buik krijgt als je naar die onschuldige jonge koppies kijkt. In een interview in nrc.next zegt Luijters:

‘Met dit boek heb ik de vermoorde kinderen uit de anonimiteit van het abstracte getal willen halen, ze hun naam teruggeven en indirect hun familie.’

Om alle gegevens en foto’s te verzamelen zijn er oproepen geplaatst in kranten en tijdschriften, op de radio en televisie, archieven zijn eindeloos geraadpleegd en er werden talloze brieven geschreven. Dankzij de medewerking van vele particulieren, organisaties en musea zijn er in totaal zo’n 3000 foto’s verzameld. Deze zijn nu allemaal te zien in het Stadsarchief. Op de tentoonstelling zijn de slachtoffers, net als in het boek, geplaatst in het transport waarmee ze zijn gedeporteerd.

Horen, zien & zwijgen: Bekijk hieronder het verhaal van Guus Luijters bij DWDD. Ik heb Matthijs nog nooit zo stil gezien:

Getallen: Tussen 15 juli 1942 en 13 september 1944 (= 2 jaar en 2 maanden) zijn in totaal 19.048 kinderen vanuit Nederland gedeporteerd naar concentratiekampen. Er waren 102 transporten, meestal vanuit Westerbork. 17.964 van die kinderen zijn vermoord en de nazi’s hebben geprobeerd al hun sporen uit te wissen. Dankzij Luijters wordt weer zichtbaar dat ze hebben geleefd.

De expositie in het Stadsarchief loopt tot 20 mei.

getagged ,